انواع شوک را بشناسید
اصطلاح شوک و انواع آن ممکن است به یک نوع شوک روانشناختی یا فیزیولوژیکی اشاره داشته باشد. شوک روانشناختی ناشی از یک واقعه آسیب زا است و به عنوان اختلال استرس حاد پس از شناخته می شود. این نوع شوک باعث واکنش شدید عاطفی و حتی جسمی نیز می شود.
هنگامی که خون کافی برای نگه داشتن اندام ها و بافت ها به اندازه کافی جریان نداشته باشد، بدن دچار شوک می شود. این وضعیت می تواند در اثر هر آسیب یا شرایطی باشد که بر جریان خون از بدن تأثیر بگذارد. شوک می تواند منجر به نارسایی چند عضو و همچنین عوارض خطرناک و جدی شود. شوک و انواع مختلف آن می تواند خطرناک و جدی باشند. در صورت بروز علائم شوک، سریعاً باید به مراکز های درمانی اطلاع دهید.
شوک آنافیلاکتیک
شوک آنافیلاکتیک به یک واکنش حساسیتی شدید و خطرناک اشاره دارد که می تواند در نتیجه خوردن غذاهای خاص، مصرف برخی داروها یا گزش حشرات رخ دهد. علائم در طی ۱۵ دقیقه پس از مواجهه رخ می دهد، بنابراین بسیار مهم است که آنها را بشناسید و در صورت بروز آنها سریعا به مراکز های درمانی مراجعه کنید. علائم شوک آنافیلاکتیک، عبارتند از:
- سرگیجه
- استفراغ
- خارش پوست
- اختلال در تنفس
- خس خس سینه
- ضربان قلب سریع
- سرفه و یا عطسه کردن
بهترین راه برای جلوگیری از شوک آنافیلاکتیک شناخت و جلوگیری از عوامل تحریک کننده آن است. بهترین راهکار بعدی تجویز داروهای آنتی هیستامین یا اپی نفرین است.
شوک هیپوولمیک
شوک هیپوولمیک در شرایط خونریزی های شدید رخ می دهد. در این شرایط، قلب قادر نیست خون کافی برای رسیدن به اندام ها را پمپاژ کند. این وضعیت حتی می تواند منجر به نارسایی عضو شود. شوک هیپوولمیک غالباً نتیجه بریدگی شدید، صدمات ضربه ای، خونریزی داخلی یا آندومتریوز است و علائم آن عبارتند از:
- گیجی
- سردرد
- سرگیجه
- حالت تهوع
- تورم شکم
- استفراغ خون
- رنگ پریدگی
- تنفس کم عمق
- خون در ادرار
- خون در مدفوع
- درد قفسه سینه
- کبودی لب و ناخن
در صورت عدم درمان شوک هیپوولمیک، بیمار ممکن است دچار آسیب مغزی یا حتی مرگ شود. هنگامی که بیمار تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرد، به تزریق خون و دارو برای کمک به قلب در پمپاژ خون به تمام اندام ها نیاز خواهد داشت.
شوک سپتیک
وقتی فردی به عفونت مبتلا می شود، سیستم ایمنی بدن، سلول های ویژه خود را برای مقابله با آن به خون انتقال می ده. این روند باعث التهاب می شود و می تواند فشار خون را کاهش دهد. در شرایط افت شدید فشار خون ممکن است اندام ها، اکسیژن و جریان خون کافی دریافت نکنند و باعث شوک سپتیک در بیمار شود. این وضعیت به طور بالقوه خطرناک و جدی است. زنان باردار، نوزادان، سالمندان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر احتمال دارد که در اثر بروز عفونت، سپتیک شوک را تجربه کنند.
علائم شوک سپتیک، عبارتند از:
سپتیک شوک باید فوراً درمان شود. گزینه های درمانی آن می تواند شامل مایعات داخل وریدی، اکسیژن درمانی، آنتی بیوتیک ها یا در شرایط شدید، جراحی برای از بین بردن منبع عفونت باشد.
شوک نوروژنیک
شوک نوروژنیک، در زمان اختلال خون رسانی در بدن رخ می دهد. این وضعیت اغلب نتیجه آسیب دیدگی شدید در سیستم عصبی مرکزی، آسیب نخاعی یا آسیب به مغز است که در صورت عدم درمان به موقع، می تواند باعث آسیب دائمی اعضای بدن یا حتی مرگ شود.
برخی از مهمترین دلایل شوک نوروژنیک تصادفات رانندگی، زخمی شدن بر اثر اصابت گلوله، صدمات ناشی از ورزش، یا تجویز بیهوشی نادرست به نخاع هستند. علائم شوک نوروژنیک، عبارتند از:
- هیپوترمی
- سرگیجه
- غش کردن
- نبض ضعیف
- لبهای بی رنگ
- درد قفسه سینه
درمان شوک نوروژنیک شامل بی حرکتی بیمار برای جلوگیری از آسیب دیدگی بیشتر، مایعات داخل وریدی و دارو برای افزایش فشار خون است.
شوک کاردیوژنیک
شوک کاردیوژنیک در صورت آسیب دیدگی قلب و اختلال در عملکرد قلب رخ می دهد. این وضعیت اغلب نتیجه یک حمله قلبی است که می تواند منجر به نارسایی عضو شود. اگرچه شوک نوروژنیک به ندرت رخ می دهد اما زنده ماندن ناشی از شوک قلبی بسیار دشوار است. علائم شوک کاردیوژنیک، عبارتند از:
- تعریق
- تنگی نفس
- نبض ضعیف
- تاکی کاردی
- سرد شدن دستان
- از دست دادن هوشیاری
علائم و نشانه های شوک چیست؟
انواع مختلف شوک می توانند با علائم و نشانه های مختلفی همراه باشند. برخی از شایع ترین علائم انواع شوک ها عبارتند از:
- گیجی
- سبکی سر
- اضطراب
- حالت تهوع
- کاهش ادرار
- قند خون پایین
- درد قفسه سینه
- پوست شل و نرم
- گشاد شدن مردمک
- ضربان قلب نامنظم
- تنفس سریع و کم عمق
- نبض سریع و یا ضعیف
- تشنگی و خشکی دهان
- از دست دادن هوشیاری
چه عواملی باعث بروز شوک می شود؟
هر چیزی که بر جریان خون تأثیر بگذارد، می تواند منجر به بروز شوک در بدن شود. برخی از دلایل شوک عبارتند از:
- مسمومیت
- عفونت خون
- کمبود آب بدن
- نارسایی قلبی
- واکنش شدید آلرژیک
- از دست دادن مقدار زیادی خون
